Ουμπέρτο Εκο: «Δεν ελπίζω στον Γκρίλο»

Ο Ουμπέρτο Εκο (φωτογραφία αρχείου) απάντησε στην πρόσκληση της «Ρεπούμπλικα» να αναλύσει την επικαιρότητα της Ιταλίας

Εχουν περάσει μερικά χρόνια από τότε που ο Ουμπέρτο Εκο μιλούσε για τον «μιντιακό λαϊκισμό» και τα παράδοξα του τεχνολογικού πολιτισμού. Ως ειδικός της σημειολογίας αλλά και προφήτης κλήθηκε, λοιπόν, από τη «Ρεπούμπλικα» να καταθέσει τις απόψεις του για το φαινόμενο του Μπέπε Γκρίλο και του Κινήματος 5 Αστέρων που κέρδισαν τις καρδιές των Ιταλών στις κάλπες. Ο Εκο δεν κρύβει ότι έχει πολλές επιφυλάξεις απέναντι στον Γκρίλο. Τρέφει όμως μερικές ελπίδες για τους «Γκριλίνι», τα 162 μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας του κινήματος, ακόμη και αν δεν ξέρει ακόμη ποιοι είναι και πώς ακριβώς σκέπτονται να διαχειριστούν τα κοινά. «Τουλάχιστον», δηλώνει ο ιταλός καθηγητής στην ιταλική εφημερίδα, «δεν έχουν κλέψει ακόμη».

Ο Ουμπέρτο Εκο δεν είχε μιλήσει μόνο για τον μιντιακό λαϊκισμό και τα παράδοξα του τεχνολογικού πολιτισμού. Σε ανύποπτο χρόνο είχε πει ακόμη ότι «το κλειδί της επιτυχίας για έναν πολιτικό είναι να μην εμφανίζεται στην τηλεόραση». Είτε είχε ακούσει τον Εκο είτε ακολούθησε τη συμβουλή του Τζανρομπέρτο Καζαλέτζο, γκουρού του επικοινωνιακού του επιτελείου, ο Μπέπε Γκρίλο έκανε ακριβώς αυτό. «Εγώ» λέει ο Εκο «δεν έχω λογαριασμό ούτε στο facebook ούτε στο twitter. Κι όμως βλέπω πως οτιδήποτε γράφω αναπαράγεται σε διάφορες ιστοσελίδες ενώ και η παραμικρή πανεπιστημιακή μου διάλεξη ανεβαίνει στο YouTube. Δεν μπορώ παρά να δώσω συγχαρητήρια επομένως στον Γκρίλο που αντελήφθη αυτήν τη βασική αρχή: η επικοινωνία δεν είναι πλέον άμεση αλλά κινείται σαν την μπάλα του μπιλιάρδου». Και η ιντερνετική δημοκρατία που επαγγέλλεται; «Ο κοινοβουλευτικός γκριλισμός είναι μια αντίφαση γιατί αυτό που θέλει ο Γκρίλο είναι ένας ψηφιακός γκριλισμός. Δηλαδή η δημιουργία μιας ψηφιακής πλατείας στην οποία όλοι μιλούν με όλους και έτσι αναβιώνει η αθηναϊκή Αγορά. Αλλά ο Γκρίλο δεν λαμβάνει υπόψη του το γεγονός ότι δεν είναι χρήστες του Ιντερνετ όλοι οι πολίτες. Τι σημαίνει αυτό; Οτι οι αποφάσεις δεν θα λαμβάνονται από τον κυρίαρχο λαό, αλλά από μια αριστοκρατία των μπλόγκερ».

Από την άλλη πλευρά, η Κεντροαριστερά διέπραξε το μοιραίο σφάλμα να εμφανιστεί ως βέβαιη νικήτρια. Ο Ουμπέρτο Εκο υπενθυμίζει ότι όταν ο Ακίλε Οκέτο, τελευταίος ηγέτης του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, περιέγραψε το PCI σαν μια χαρούμενη πολεμική μηχανή, άρχισε η εποχή του Μπερλουσκόνι. «Ο Μπερσάνι διαβεβαίωνε ότι θα κέρδιζε και θα κυβερνούσε. Ολοι βλέπαμε ότι έκανε μια αξιοπρεπή προεκλογική εκστρατεία χωρίς τις εξαλλοσύνες των αντιπάλων του. Αλλά δεν λάβαμε υπόψη μας ότι κάθε φορά που η Αριστερά εμφανίζεται ως νικήτρια, χάνει. Εχει ειπωθεί και είναι σωστό ότι εδώ και τουλάχιστον εβδομήντα χρόνια το 50% των Ιταλών δεν θέλει μια κυβέρνηση της Κεντροαριστεράς.

Ας μην αναρωτηθούμε τώρα γιατί. Αλλά είναι γεγονός ότι για να αποφύγουν μια κεντροαριστερή κυβέρνηση, οι Ιταλοί ψήφιζαν πενήντα χρόνια Χριστιανική Δημοκρατία και είκοσι Μπερλουσκόνι. Η εναλλακτική λύση θα μπορούσε ίσως να είναι ο Μόντι αλλά δεν λειτούργησε. Ενδεχομένως η Κεντροαριστερά θα έπρεπε να κρατήσει χαμηλό προφίλ»